ABCD...

ผู้ที่ใช้ระบบปฏิบัติการวินโดวส์จะสังเกตเห็นว่า เมื่อเปิดโปรแกรม windows explorer เพื่อขอดูไฟล์ในเครื่อง ทางด้านซ้ายของหน้าต่างจะมีรายการ drive และ folder ต่าง ๆ และฮาร์ดดิสก์จะมีอักษร [C] กำกับ ส่วน Floppy จะมีอักษร [A] กำกับ (ระบบปฏิบัติการ Mac OS จะไม่ใช้อักษรกำกับ) ส่วนซีดีรอมไดรฟ์จะมีอักษร [D] หรืออย่างอื่นกำกับแล้วแต่กรณ๊ แต่จะไม่มี drive ใดที่มีอักษร [B] กำกับ ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น?

การตอบคำถามนี้ได้จะต้องย้อนอดีตกลับไปสู่ยุคที่เริ่มมี personal computer เป็นครั้งแรก ในยุคนั้นคอมพิวเตอร์แบบ IBM-compatible ไม่มีฮาร์ดดิสก์ แต่เครื่องคอมพิวเตอร์จำเป็นต้องมีหน่วยความจำถาวรไว้เก็บข้อมูลและโปรแกรม เพราะหน่วยความจำที่เรียกว่า RAM ในเครื่องจะสูญเสียข้อมูลทุกอย่างเมื่อปิดเครื่อง หน่วยความจำถาวรในยุคนั้นคือเทปที่เป็นแผ่นวงกลม (แทนที่จะเป็นเส้นยาวแบบในคาสเซ็ท) บรรจุอยู่ในแผ่นพลาสติกสี่เหลี่ยมจตุรัส แผ่นนี้มีความอ่อน ดัดงอได้จึงเรียกว่า floppy มีขนาด ๕ นิ้วเศษ นี่คือดิสเกตรุ่นแรก (ดิสเกตปัจจุบันที่มีขนาด ๓ นิ้ว ก็มีเทปอยู่ข้างใน ถึงแม้แผ่นจะแข็ง ดัดไม่ได้ แต่ฝรั่งก็ยังคงเรียก floppy) ดูรูปแผ่น ๕ นิ้ว แผ่นเช่นนี้มีความจุเพียง ๕๑๒ กิโลไบต์ แต่ก็เพียงพอที่จะเก็บระบบปฏิบัติการ (ตอนนั้นใช้ DOS) และโปรแกรมต่าง ๆ ซึ่งมีขนาดเล็ก เครื่องคอมพิวเตอร์สมัยนั้นจะมีช่องอ่านดิสก์นี้สองช่องด้วยกัน ช่องหนึ่งไว้ใส่แผ่นที่บรรจุระบบปฏิบัติการ เรียกช่องนี้ว่า drive A อีกช่องหนี่งสำหรับใส่แผ่นเก็บข้อมูล เรียกว่า drive B เมื่อจะเปิดเครื่องต้องใส่แผ่นที่มีระบบปฏิบัติการไว้ในช่อง A เมื่อเครื่องเปิดขึ้นมาก็จะมาอ่านแผ่นนี้เพื่อเรียกระบบปฏิบัติการขึ้นมาทำงาน

ต่อมาเมื่อมีการใช้ฮาร์ดดิสก์ เครื่องคอมพิวเตอร์ก็จะมีฮาร์ดดิสก์ติดมากับเครื่อง กระนั้นก็ดีเครื่องก็ยังมีช่องอ่านดิสเกตสองช่องอยู่ดี ถึงแม้ในความจำเป็นแล้วมีช่องเดียวก็พอ ในเมื่อระบบปฏิบัติการและโปรแกรมอยู่ในฮาร์ดดิสก์ซึ่งใช้เก็บข้อมูลด้วย มีเครื่องอ่านดิสเกตที่ใช้เก็บสำรองข้อมูลจากฮาร์ดดิสก์เพียงเครื่องเดียวก็พอ แต่นิสัยคนเปลี่ยนช้ากว่าเทคโนโลยี่ เครื่องจึงยังมีช่องอ่านดิสเกตสองช่องอยู่ และในเมื่อสองช่องนี้มีอักษรกำกับเป็น A B ฮาร์ดดิสก์ที่เพิ่มขึ้นมาจึงถูกเรียกว่าเป็น drive C เครื่องที่มีช่องอ่านดิสเกตสองช่องแทนที่จะถูกเปลี่ยนให้เหลือช่องเดียวกลับยังคงมีสองช่องต่อไปอันเนื่องมาจากการมีดิสเกตขนาด ๓ นิ้วขึ้นมาใช้ ทั้งนี้เพราะผู้ใช้ยังมีข้อมูลอยู่ในแผ่น ๕ นิ้ว การจะถ่ายข้อมูลนี้ไปยังดิสเกตแบบใหม่จะต้องมีเครื่องอ่านแผ่น ๕ นิ้วอยู่ คอมพิวเตอร์ในยุคที่เริ่มมีดิสเกต ๓ นิ้วจึงมีช่องอ่านสองช่อง ช่องหนึ่งใช้อ่านแผ่น ๓ นิ้ว อีกช่องใช้อ่านแผ่น ๕ นิ้ว คอมพิวเตอร์ก็ยังคงมี drive A B และ C อยู่ ต่อมาเมื่อคนเลิกใช้แผ่น ๕ นิ้ว เครื่องคอมพิวเตอร์ก็เหลือช่องอ่านดิสเกตไว้เพียงช่องเดียว เรียก drive นี้ว่า A แต่ยังคงเรียกฮาร์ดดิสก์ว่า drive C เหมือนเดิม เหตุก็เพราะยังเปิดทางเลือกให้ผู้ใช้นำเครื่องอ่านดิสเกตมาใส่เพิ่มอีกหนึ่งเครื่องเพื่อความสะดวกในการถ่ายข้อมูลระหว่างดิสเกตสองแผ่น หากทำเช่นนี้ drive ที่อ่านแผ่นดิสเกตที่เพิ่มขึ้นมาก็จะถูกมองเป็น drive B เหมือนเดิม กล่าวคือถึงแม้เครื่องจะมีช่องอ่านดิสเกตเพียงช่องเดียว แต่ drive B ก็ถูกสำรองไว้สำหรับเครื่องอ่านดิสเกตเครื่องที่สอง เมื่อมีการใช้ซีดึรอม drive ที่อ่านซีดีรอมก็เรียกว่า drive D ในกรณีที่ผู้ใช้มิได้ติดเครื่องอ่านดิสเกตเพิ่ม เมื่อเปิดโปรแกรม windows explorer ก็จะมีแต่ drive A C D...

กลับไปสารบัญบทเรียน