click on choice
Rudi Enos Design Home
Special Structures Lab
Kayam theatre tent 
Tensile 1 worlds largest portable venue
Moonburst marquee
Nova Aluminium Frame Structures
Architectural membranes
Membranes - an overview
Design - some thoughts
Exhibitions
Seating Grandstands
Image Catalogue
Projects
 
Unit 1A Sheffield Technology Park, 60 Shirland Lane, Sheffield S9 3SP UK
tel : +44 (0) 114 22 11 650 - fax : +44 (0) 114 22 11 651
e-mailrudienos@compuserve.com
 
 

ขบวนการออกแบบ

" จินตนาการมีความสำคัญมากกว่าความรู้" 
Albert Einstein 

การออกแบบเป็นขบวนการกำหนดแนวทางของการกระทำเพื่อตอบสนองความคิดสร้างสรรค์ ในด้านวิศวกรรม ความคิดสร้างสรรค์ถูกแสดงออกทางรูปธรรมหรือทางกายภาพ มากว่าทางนามธรรมหรือทางศิลปะ ในลักษณะรูปทรงเพื่อตอบสนองการใช้สอย หรือหลักการเพื่อตอบสนองประดิษฐ์กรรม การออกแบบสิ่งใด ก็เพื่อให้บรรลุตามเกณฑ์ หรือบันทัดฐานของสิ่งนั้น แต่บางครั้งก็เกิดข้อบกพร่องทำให้ไม่พอเพียง เช่น อาจต้องขึ้นอยู่กับปัจจัยการผลิต การขนส่ง การใช้งาน ความสึกหรอ หรืออาจเกิดจากสิ่งอื่นๆที่ไม่คาดคิดมาก่อน 
เกณฑ์การออกแบบจึงต้องคำนึงถึงปัจจัยเหล่านี้อย่างกว้างขวางแต่แรก หากเป็นไปได้ต้องเน้นความคิดสร้างสรรค์ ในประวัติศาสตร์ของขบวนการออกแบบ เป็นเรื่องของความไม่แน่นอนไม่เด่นชัด เหมือนคนเก่งๆที่แสวงหาตามหนทางที่มืดมน การออกแบบโดยเริ่มต้นคำนึงถึงราคานั้นไม่น่าพอเพียง การออกแบบที่ดีที่สุดและเป็นไปได้ต้องขึ้นกับราคาที่เหมาะสม หรืออีกนัยสำคัญคือ ย่อมเปลี่ยนแปลงได้ตามปัจจัยการผลิตในเชิงอุตสาหกรรมด้วย 
 

" ประสบการณ์เป็นเรื่องสำคัญยิ่งยวดสำหรับครู คือต้องมีการทดลองก่อนจึงจะเรียนรู้ได้ในภายหลัง " 
Anonymous 

หลายคนอาจเคยได้ยินนานนับปีในคำกล่าวที่ว่า "ฉันออกแบบสิ่งนั้นสิ่งนี้มาแล้ว" ซึ่งอันที่จริง สิ่งที่เขาทำเพียงแค่การเขียนแบบ หรือแค่แนวคิดเบื้องแรกของขบวนการออกแบบ การออกแบบต้องใช้เครื่องมือช่วยครบครัน ต้องให้ตรงตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ หรือไม่ก็ต้องมีการทดสอบและวิเคราะห์อย่างรอบคอบในสถานะการณ์จำลองมาแล้วก่อน จึงถือว่าการกระทำนั้นเป็นการออกแบบครบถ้วน 

"ขบวนการออกแบบเป็นวงจรของขั้นตอนต่างๆ ความคิดแรกที่เกิดขึ้น จะถูกดัดแปลงครั้งแล้วครั้งเล่า จนเป็นที่พอใจของสถาปนิก ทั้งด้านเทคนิกและการก่อสร้าง วิศวกรจะเป็นส่วนหนึ่งในขั้นตอนนี้ ที่จะให้คำแนะนำว่าสิ่งไหนเป็นไปได้และไม่ได้ ในแง่ความเป็นจริง โครงสร้างห้อยแขวน รูปทรงที่ปรากฏจะเปลี่ยนรูปร่างก็เพราะปัญหาจาก แรงเค้นภายใน ความแข็งแกร่ง มั่นคง และการอ่อนตัว ของโครงสร้าง" 

กล่าวโดย Dr Bill Addis (The Structural Engineers Contribution to Textile Architecture) Head of Dept. of Construction Management, University of Reading. 
 

 
แนวคิดแบบ MINIMALISM
 
"ความสมบูรณ์แบบที่ได้รับในที่สุด ไม่ใช่เพราะไม่มีอะไรจะเพิ่มเติมได้อีกแล้ว หากแต่ใช่เพราะไม่มีอะไรจะตัดทอนได้อีกแล้ว "
Antoine de St. Exupery
 

แนวคิดของแรงเฉือนที่เกิดขึ้นคือ "สิ่งที่น้อยแต่มาก" ไม่มีผลดีในการออกแบบ สิ่งที่ไม่ปรากฏมักมีความสำคัญเท่าสิ่งที่ปรากฏให้เห็น เช่นอากาศที่มองไม่เห็น หรือยาแก้ถอนพิษ แนวคิดนี้สามารถใช้ในการกำหนดกิจกรรม สร้างสรรที่ว่าง กำหนดอณาบริเวณในการออกแบบ การออกแบบขั้นต่ำสุดนี้ทำให้เกิดความท้าทายสำหรับนักออกแบบ และทำให้เกิดความพยายามอย่างยิ่งยวด 
 

"ศิลปินที่ยิ่งใหญ่คือผู้มีความเป็นสมถะ",
Henri Frederic Amiel
 

หลังคาแผ่นผืน เป็นสิ่งทรงคุณค่าสำหรับโครงสร้างรับแรงดึง มีคุณสมบัติเป็นเครื่องมุง และตกแต่ง ที่สามารถรับน้ำหนักโดยลักษณะการอ่อนตัวของโครงสร้างที่มีประสิทธิภาพสูง การก่อสร้างให้แนวคิดโครงสร้างที่มีชิ้นส่วนน้อยตามเหตุผลทางคณิตศาสตร์ 
 

 

ทรรศนะวิสัยที่กว้างไกล

 
"ทำไมไม่แผ่กิ่งก้านออกไป? สิ่งนั้นไม่ใช่หรือเป็นที่ผลิตดอกออกผล?"
Frank Scully
 

เพื่อให้บรรลุแนวคิดแรกเริ่ม จำเป็นต้องดั้นด้นไปให้ถึงแนวคิดนั้น นี่คือเป้าหมายของทุกๆนักออกแบบ แต่มีหลายสิ่งที่เกี่ยวข้องทำให้ต้อง "ผ่อนปรณ" ลงบ้างในผลสุดท้ายที่ได้รับ เช่น กลัว ไม่กล้า หรือยอมผลิตสิ่งฟุ่มเฟือย ในประเด็นนี้ ต้องการเจ้าของงานที่มีทัศนวิสัยกว้างไกล พิจารณาตรวจสอบ หลังจากนั้นเขาเป็นผู้เดียวที่ต้องตัดสินใจ ในทุกจุดมุ่งหมายที่นำเสนอ 

อีกประเด็นคือเรื่องราคา ไม่จำเป็นในเรื่องเงินเสมอไป งานออกแบบที่ดีมักพยายามประหยัดเงินอยู่แล้ว เพียงแต่เจ้าของงาน กล้าที่จะยอมรับเป้าหมายพิเศษหรือไม่ กรณีนี้มีความจริงที่ว่า "ไม่มีการได้โดยที่ไม่มีการเสียหรือเกิดความเจ็บปวดบ้าง" 

บางทีในทุกวันนี้ มีแต่แนวคิดในการออกแบบที่ง่ายและธรรมดาๆ ที่ตำรามักอ้างไว้ว่า การออกแบบและผลิตงานโครงสร้างเต้นรับแรงดึง เป็นเหมือนเป็นศิลปในความมืด แม้ว่าเป็นที่ยอมรับกันมากในการออกแบบ แต่ไม่หมายความว่าจำเป็นต้องเป็นอย่างนั้นเสมอไป มีหลายสิ่งที่เอื้ออำนวยให้เสมอ เช่น ความถูกต้องของเรื่องวัสดุ แนวคิดในการออกแบบ งบประมาณ การวิเคราะห์การออกแบบ ผู้ผลิตที่น่าเชื่อถือทั้งโครงสร้างแบบชนิดเคลื่อนที่ หรือติดตั้งถาวร ตามมาตรฐานขั้นสูงทางด้านวิศวกรรม 

เราจึงมาถึงขั้นตอนความเชื่อมั่นที่ว่า "จงอย่ากลัวที่จะก้าวเท้าให้ยาวขึ้น เพราะท่านสามารถข้ามเหวโดยการกระโดดข้ามเพียงก้าวเดียว"  
David Lloyd George. 

ผู้ที่สร้างโครงสร้างเต้น มักผลิตวัสดุแผ่นผืนหลังคาโดยโรงงานของตนเอง เป็นที่เข้าใจและยอมรับกันนานแล้ว เพราะอุตสาหกรรมการสร้างทำกระโจมขนาดใหญ่มีความต้องการเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ 

ดังนั้นจึงเป็นที่ยอมรับคุณภาพในการผลิตได้ ทางเลือกของนักออกแบบที่แท้จริง คือความเชื่อมั่นของเขาหรือเธอที่มีอยู่ จะสอดคล้องกันกับประสบการณ์และความสามารถที่ตนมีหรือไม่ ข้อจำกัดจะทำให้เกิดความแตกต่างระหว่างนักออกแบบที่ดีกับนักออกแบบชนิดฉาบฉวย  
 
เมื่อมีข้อจำกัดต่างๆเกิดขึ้น ทำให้สำนักงานวศิวกรที่ปรึกษา และนักออกแบบมีความสำคัญขึ้น สิ่งที่ปรากฏชัด คือถ้านักออกแบบไม่ใช้ที่วิศวกรปรึกษา เขาก็ต้องเสี่ยงกับสิ่งที่ เกินข้อจำกัดที่เขามีอยู่

 

ศาสตร์วิธีการออกแบบ

 

" ศิลปินบางคนเปลี่ยนดวงอาทิตย์ให้เป็นเพียงจุดสีเหลืองอันหนึ่ง "
- Pablo Picasso
 
      

ตั้งแต่มีนักบุกเบิกคือ FREI OTTO ในเวลานั้นวิศวกรรมของวัสดุแผ่นผืนกลายเป็นสิ่งสำคัญเบื้องต้น ทุกโครงสร้างชนิดเต้น ต้องจำเป็นใช้แผ่นผืนรับแรงดึง มีการทำความเข้าใจ ถึงคุณสมบัติต่างๆของมัน สำหรับโครงสร้างตั้งแต่ปี 1920s ตลอดถึงปี 1950's จนสามารทำการวิเคราะห์โดยคอมพิวเตอร์ได้ในปี 1970's & 1980's, และมีผลสมบูรณ์แบบขั้นสุดท้ายของการวิเคราะห์ในปี 1990's

 

คำว่า "ศิลปะ" จึงเป็นที่ยอมรับสำหรับโครงสร้างชนิดเต้น เพราะอาศัยการสร้างสรรค์จากประสบการณ์ มากกว่าความรู้ในแง่วิศวกรรมอย่างเดียว วิศวกรเช่น David Geiger จาก New York, Walter Bird, ได้พิสูจน์ให้เห็นว่าอาคารที่น่าสนใจนั้นสามารถทำให้ปรากฏโดยการใช้วิศวกรรม ด้านวัสดุแผ่นผืนนี้ 

แม้ว่าในการสร้างกระโจมขนาดใหญ่แรกๆไม่ได้อาศัยการออกแบบที่จริงจังนัก เป็นลักษณะของรูปแบบพื้นๆธรรมดา ต้องการความแข็งแรงทนทานเท่านั้น ความบกพร่องเสียหายจึงเป็นข้อกำหนดความสำเร็จของการออกแบบโครงสร้างพิเศษนี้ ราวกับว่าเพราะมันเบามากจึงล้มเหลว แต่ถ้าทำให้หนักมากขึ้น ก็จะปลอดภัยกว่า แม้ว่าการผลิตจะทำให้แพงขึ้น ต้องใช้เวลานานกว่า จากการพัฒนาความเข้าใจนี้ จะเพิ่มทางเลือกอื่นๆ ให้เป็นส่วนเกี่ยวข้องที่สำคัญในการออกแบบต่อมา 

เต้นให้เช่ามาตรฐานที่ใช้โครงสร้างสถาปัตยกรรมแผ่นผืนที่น่าสนใจ เช่น โครงสร้างสำหรับ Munich Olympic Stadium, Don Valley Stadium ในเมือง Sheffield, สนามกิฬาโบราณที่ Niemes หรือโรงละคอน Lampugnano แบบเต้นในเมือง Milan, โครงสร้างแผ่นผืนปัจจุบันเป็นส่วนสำคัญของงานออกแบบสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ นับวันจะทวีขยายตัวในการผลิตอย่างมากในเชิงอุตสาหกรรม  

วัสดุแผ่นผืนของหลังคาที่ใช้ เป็นใยสังเคราะห์ชนิดถักทอ (woven Polyester) มีพื้นรองเป็นผ้า ลักษณะผิวเผินคล้ายยางรถยนต์ เคลือบผิวด้วยสาร P.V.C. (Polyvinylchloride) พร้อมกับส่วนผสมเพิ่มเติมที่ทำให้การทรงตัวดีขึ้น คือ Ultraviolet (UV), Anti Fungoids, Plasticisers พิเศษ ป้องกันการยับยู่ยี้ และทนไฟ ท้ายสุดเคลือบผิวด้วยสาร Acrylic ผิวมัน หรือ Fluorine ชนิดผิวด้านของ PVDF ส่วนโครงสร้างสนับสนุนต้องเคลือบทาด้วย P.V.C. สีดำก่อนที่จะทาสีสำเร็จภายหลัง 
 
 

Rudi Enos Design Home